Luilak viering
Luilak of Looilak is een folkloristische viering op de zaterdag voor Pinksteren. De viering vindt vooral plaats in West-Friesland en enkele Hollandse plaatsen. Met Luilak worden oorspronkelijk langslapers en telaatkomers bespot en wakker gemaakt. Er wordt vrij algemeen uitgegaan dat het een viering is met een Friese oorsprong.
Verspreiding
Globaal genomen wordt het gevierd in het gebied tussen Texel en Delft in het westen van Nederland. Hoe verder ten zuiden van Amsterdam men komt, hoe minder het gevierd wordt. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld in en rond Leiden en Alphen aan den Rijn niet tot nauwelijks (meer) gevierd. In de zuidelijker gelegen gebieden rond Delft en Gouda is het fenomeen Luilak weer beter bekend. Buiten dat kerngebied vindt men het slechts hier en daar, zoals de afgeleide luilakbloemenmarkt in de steden Utrecht en Almere.
De viering maakt deel uit van vier dagen feest, waar toe Eerste en Tweede Pinksterdag ook behoren. In West-Friesland was er oorspronkelijk ook een Derde Pinksterdag. Derde Pinksterdag vormde de laatste dag van de vierdaagse vieringen. Deze is slechts in een aantal plaatsen (o.a. Zaandam) nog een traditie. De viering is niet christelijk gebonden, ondanks dat het samenvalt met Pinksteren. Op een aantal plaatsen wordt Luilak voorafgegaan door een luilak(bloemen)markt, deze vindt plaats op de vrijdagavond tot middernacht of net iets voorbij middernacht. De oudste bekende markt is de Haarlemse markt uit de jaren 1890. In de nacht van vrijdag op zaterdag en zaterdagochtend wordt de daadwerkelijke Luilak gevierd.
Het verschilt per plaats wanneer men begint met Luilak. In sommige plaatsen begint men al net na middernacht en in andere plaatsen, zoals rond Amsterdam, na vier uur. Vanzelfsprekend verschilt het ook per leeftijd. Jongeren starten vaak eerder dan kinderen tussen de 9 en 14 jaar.
Internet